Zmarł nasz komiliton, członek Towarzystwa Przyjaciół Książki (od 1987 r.), a następnie Towarzystwa Bibliofilów Polskich w Warszawie. Był inżynierem elektronikiem, człowiekiem o szerokich zainteresowaniach. Zbierał książki dotyczące Marii Hoene-Wrońskiego, Andrzeja Towiańskiego i Wincentego Lutosławskiego. Miał kolekcję druków dotyczących mesjanizmu i szeroko pojętej filozofii bytu. Interesował się demonologią i parapsychologią. Amatorsko zajmował się introligatorstwem i konserwacją książki.

W latach 1987-1988 wspólnie z W. Przyłuskim wydawał komputerowe czasopismo “Szpargały w zbiorach warszawskich bibliofilów”. Pod egidą Oddziału Warszawskiego TPK w grudniu 1987 roku zorganizował razem z W. Przyłuskim dwa kiermasze książki na rzecz dzieci specjalnej troski. Uczestniczył w wielu naszych spotkaniach i brał udział w wystawach.

Zmarł 6 kwietnia 2022. Cześć Jego pamięci.

Nabożeństwo żałobne odbędzie się w dniu 19 kwietnia 2022 roku o godzinie 12.00 w kościele drewnianym św. Wincentego a Paulo na Cmentarzu Bródnowskim.

Na początku lutego br. wpłynął do Sejmu poselski projekt, który wywołał – i nadal wywołuje – ogólny sprzeciw i burzę protestów świata kultury, instytucji, stowarzyszeń i zwykłych obywateli w Polsce, co pokazuje ogromną troskę i świadome działanie wielu kręgów i środowisk, którym leży na sercu dobro i dziedzictwo narodowe.

Projekt dotyczy zamiaru przekazania państwu węgierskiemu Kodeksu Macieja Korwina, manuskryptu z XV. wieku, który od ponad czterystu lat przechowywany jest w Toruniu, obecnie znajduje się w Książnicy Kopernikańskiej. Kodeks ma być rewanżem za otrzymaną w darze od władz węgierskich dziecięcą zbroję Zygmunta Augusta – obecnie w zbiorach wawelskich. “Wymiana” ta, niestety podszyta politycznym kontekstem, urasta do bezprecedensowej kwestii, która ma być rozwiązana w najbliższych dniach.

O reakcjach, petycjach etc. mówią i piszą szeroko media.

Środowiska bibliofilskie nie pozostały w tyle.

Pięć towarzystw bibliofilskich z Kalisza, Łodzi, Poznania, Torunia i Warszawy, skierowało list bezpośrednio do Ambasady Węgierskiej w Warszawie. We fragmencie czytamy: [-] Pragniemy podkreślić, że odebranie Polakom dzieła Naldiego będzie odebrane w naszym społeczeństwie jako wielka krzywda i niesprawiedliwość. Ponadto, zamiast wspierać ideę przyjaźni między naszymi narodami, przyczyni się do negatywnego postrzegania Węgrów w Polsce. Wobec powyższego apelujemy do Pani Ambasador o wpłynięcie na rząd węgierski, by zrezygnował z “prezentu” od rządu polskiego [-]. Podpisało pięciu prezesów wymienionych towarzystw.

Wystosowałem ponadto list do Prezesa Rady Ministrów, p. Mateusza Morawieckiego, wyrażając niepokój i niezgodę na próbę przekazania Kodeksu: [-] Jest rzeczą zrozumiałą, ze strona polska czuje się w obowiązku zrewanżować darczyńcy węgierskiemu, ale gest wdzięczności powinien być uprzednio głęboko przemyślany. Określenie tego faktu, jako “zwrot manuskryptu państwu węgierskiemu”, nie jest jednak prawdziwe. My niczego Węgrom nie zwracamy, gdyż niczego nie zabraliśmy. [-] Nie możemy zgodzić się na pozbawienie narodowego dziedzictwa kultury obiektu o tak bezcennej wartości. Natomiast forma procedowania i propozycja finansowego zadośćuczynienia Książnicy Kopernikańskiej budzi wiele kontrowersji. Czy zapomnieliśmy o niepowetowanych stratach, o bezpowrotnym zniszczeniu, grabieży i utracie ogromu zasobów kultury na przestrzeni ostatnich wieków? Zapomnieliśmy o pokoleniach naszych dziadów i ojców, którzy z narażeniem życia ratowali i pieczołowicie chronili te dobra, które można było jeszcze ocalić? . [-] Przykładem poczynań ostatnich dni jest, powinna być troska o zachowanie naszego dziedzictwa, tego, co gromadzone zostało w naszej ojczyźnie dzięki mądrości, zasobności i hojności mecenasów sztuki, czy literatury. Musimy wszyscy o to dziedzictwo dbać, bo nie jest ono dane raz na zawsze, czego dowiodła smutna historia naszych nie tak dawnych dziejów.

Podpisując te słowa, jako prezes Towarzystwa Bibliofilów Polskich w Warszawie, miałem nadzieję, że wyrażam opinię większości naszego środowiska. List jednak napisałem w swoim imieniu.

Ważą się losy… Wkrótce się okaże, czy nasz głos był słyszalny.

W czasie, kiedy wojna dotknęła naszego sąsiada, Ukrainę, napadniętą przez Rosję, wiele spraw ważnych i mniej ważnych odkładamy na później. Ale nie tę.

Zła decyzja w sprawie Kodeksu Macieja Korwina z Książnicy Kopernikańskiej przyniesie nie tylko nieprzewidywalne, tragiczne skutki dla kultury polskiej, ale stworzy niebezpieczny precedens na przyszłość.

Cezary Kozak

Prezes TBP

Zmarł nasz kolega, komiliton, członek Towarzystwa Przyjaciół Książki (od 1986 r.), a następnie Towarzystwa Bibliofilów Polskich w Warszawie. Był ekonomistą, ale bardzo dobrze czuł się w gronie miłośników książek. Gromadził druki dotyczące genezy godła państwa polskiego i część z nich, głównie sprzed roku 1939, pokazał na wystawie zbiorowej X Salon Bibliofilski (listopad – grudzień 1998). Ekspozycję zatytułował “Orzeł Polski”. Miał również bogaty zbiór książek dotyczących twórczości K. K. Baczyńskiego.

W 2008 r. wspólnie z A. Gołosiem, J. Kozłowskim, K. Pątkiem i W. Przyłuskim wydał w nakładzie stu egzemplarzy druczek zatytułowany “Kitab al-hajawan (Księga zwierząt)”. Był stałym uczestnikiem spotkań, odczytów, wycieczek i innych spotkań bibliofilskich. Koleżeński i uczynny, cieszył się przyjaźnią i szacunkiem kolegów.

Zmarł 20 lutego 2022. Cześć Jego pamięci.

Msza święta odprawiona zostanie 1 marca 2022 r. o godz. 11.00. w kościele parafialnym pw. św. Teresy od Dzieciątka Jezus, ul. Rybnicka 27 (róg. ul. ks. J. Chróścickiego).

Okres wakacyjny jest dobrym momentem na podsumowanie zakończonego niedawno wiosenno-letniego sezonu aukcyjnego na rynku książki antykwarycznej. Nasuwa się przede wszystkim jedna myśl ? przytłaczająca liczba aukcji zorganizowanych za pośrednictwem portalu OneBid. Końcówka tegorocznego sezonu była absolutnie rekordowa zarówno pod względem liczby przeprowadzonych aukcji jak również ilości obiektów oferowanych na tychże aukcjach. Z archiwum aukcji portalu OneBid wynika, że w dwóch ostatnich miesiącach sezonu (maj i czerwiec) portal zorganizował 20 aukcji książkowych, a liczba oferowanych na tych aukcjach obiektów wyniosła ponad 10 tysięcy. Do powyższego zestawienia należy jeszcze dodać aukcję antykwariatu Lamus na portalu SECRETERA (maj; 810 pozycji) oraz tzw. ?wakacyjną aukcję? krakowskiego antykwariatu Rara Avis przeprowadzoną na zakończenie sezonu, oczywiście na portalu OneBid (lipiec; 463 pozycje).

Powyższe liczby mogą przyprawić bibliofila śledzącego rynek książek antykwarycznych o zawrót głowy, szczególnie gdy porówna on podane powyżej dane z okresem sprzed pandemii, gdy w porównywalnym okresie organizowano nie więcej jak 10 aukcji, a łączna liczba oferowanych na tych aukcjach pozycji była zdecydowanie mniejsza. Wygląda na to, że głównymi czynnikami odpowiedzialnymi za znaczny wzrost liczby aukcji w ostatnim okresie są niższe koszty organizacyjne ponoszone przez antykwariuszy oraz znacznie mniejszy wysiłek organizacyjny wymagany aby przeprowadzić aukcję na portalu internetowym OneBid. Organizowanie aukcji po prostu stało się tańsze i prostsze, a domy aukcyjne dodatkowo korzystają jeszcze na znacznym wzroście liczby uczestników w aukcjach, gdyż do grona bywalców tradycyjnych aukcji stacjonarnych dołączyła duża grupa klientów nie biorących dotychczas udziału w tradycyjnych aukcjach ale znakomicie radzących sobie na aukcjach internetowych. W tej sytuacji właściwie należy się cieszyć, że są jeszcze antykwariaty, które nie do końca zrezygnowały z druku katalogów aukcyjnych (ukłony m.in. dla antykwariatów Rara Avis, Wójtowicz oraz Lamus). Warto w tym miejscu wspomnieć o tekście Anatola France?a o katalogach antykwarycznych, który przypomina w swojej pięknej książce ?Przypadki Jej Królewskiej Mości Książki? Ludwik Gocel ? ?Nie znam żadnej lektury bardziej porywającej od lektury katalogów antykwarskich?. Wypowiedź ta znajduje się w częściowo autobiograficznej książce Anatola France?a ?Zbrodnia Sylwestra Bonnarda?. Nadchodzący jesienno-zimowy sezon aukcyjny udzieli przynajmniej częściowo odpowiedzi, czy obserwowane ostatnio na rynku aukcyjnym tendencje są trwałe czy też są raczej wynikiem splotu kilku czynników o charakterze krótkoterminowym.  Może się okazać, że po uporaniu się z pandemią i otwarciu gospodarki pojawią się nowe możliwości inwestycyjne lub wzrosną stopy procentowe, a nowi klienci odwrócą się od rynku książek w kierunku bardziej atrakcyjnych finansowo możliwości.  Za wcześnie aby wyciągać daleko idące wnioski ale nie zdziwię się obserwując za kilka miesięcy pewien spadek liczby uczestników aukcji internetowych oraz towarzyszący temu spadek osiąganych cen.

Na razie antykwariusze są zachwyceni nowymi możliwościami i osiąganymi obrotami na aukcjach. A największym przegranym ?nowego porządku? na rynku aukcji antykwarycznych jest tradycyjna aukcja, prowadzona w często zatłoczonej salce aukcyjnej przez aukcjonera wyposażonego w nieodzowny młotek. Niejednemu bibliofilowi, w tym piszącemu te słowa, brakuje tego specyficznego klimatu tradycyjnej aukcji, z bezpośrednimi emocjami aukcyjnymi, spięciami pomiędzy uczestnikami licytacji czy ciętymi komentarzami wytrawnego aukcjonera, takiego chociażby jak nieodżałowany Michał Hilchen. I nie można nie wspomnieć w tym miejscu o niezwykle ważnej funkcji tradycyjnej aukcji ? było to zawsze miejsce spotkań miłośników książek, dające im możliwość zobaczenia się z dawno niewidzianymi przyjaciółmi lub umożliwiające nawiązanie nowych przyjaźni. Ale niestety ? zmiany organizacyjne na rynku książki antykwarycznej wydają się być nieodwracalne. Schyłek tradycyjnej aukcji antykwarycznej jest kolejnym przykładem, gdy godna zachowania tradycja ponosi sromotną klęskę w starciu z nowoczesnością i pogonią za zyskiem.

Z wakacyjnymi pozdrowieniami,

Józef Świerkocki

Zmarła 6 lipca br. w wieku 87 lat.

Uczona, autorka wielu publikacji, przez wiele lat prowadziła zakład Starych Druków Biblioteki Narodowej.

Pani Profesor, mimo aktywności naukowej i uniwersyteckiej, znajdowała czas na bezpośrednie spotkania z książką, na dyskusje z  bibliofilami z Towarzystwa Przyjaciół Książki w Warszawie, a później Towarzystwa Bibliofilów Polskich.

Od roku 1975 była członkinią TPK. W rubryce zainteresowania wpisała książkę emblematyczną i literaturę dawną. W tych dwóch określeniach zawiera się główna oś jej poszukiwań naukowych i pasji bibliofilskich.

Dorobek naukowy i dokonania Zmarłej opisuje nekrolog, który ukazał się na stronie: https://www.bn.org.pl/aktualnosci/4356-zmarla-profesor-paulina-buchwald-pelcowa.html

Szczere wyrazy współczucia z powodu śmierci żony składamy naszemu Koledze,
dr. Andrzejowi Skrzypczakowi.

Zarząd Towarzystwa Bibliofilów Polskich w Warszawie

W piątek, 28 maja 2021 r., wieku 73 lat zmarł w Łodzi Janusz Paweł Tryzno, twórca Muzeum Książki Artystycznej, grafik, malarz, rysownik.

Odszedł CZŁOWIEK KSIĄŻKI, jej wielki znawca i przyjaciel. Kto choć raz zagościł w willi Grohmana, wsłuchał się w barwne opowieści o drukach, czcionkach i maszynach drukarskich, nie zapomni ciepłego, życzliwego spojrzenia Gospodarza, wyrozumiałego dla początkujących i szczodrego na dojrzałych bibliofilów. Nie zapomni też zapachu farby drukarskiej, jej czarodziejskiej woni. Niecodziennej atmosfery tego miejsca nie da się zapomnieć. Czy są jeszcze takie miejsca w Polsce?

A codzienność bywała różna, naznaczona mozolną pracą, zmaganiami z przeciwnościami losu, walką z chaosem i plątaniną biurokratyczno-administracyjnych problemów. Niemi świadkowie tych wysiłków pozostaną ? uratowane maszyny drukarskie i narzędzia introligatorskie, odzyskane matryce z czcionkami, zgromadzone niezwykłe zbiory druków i kolekcja książek artystycznych.

W imieniu członków Towarzystwa Bibliofilów Polskich w Warszawie składam Rodzinie Zmarłego szczere kondolencje.

Bliscy i przyjaciele pożegnają zmarłego 4 czerwca, na cmentarzu Na Dołach, o godz. 11.50. w Łodzi.

Cezary Kozak
prezes TBP w Warszawie

16 kwietnia b.r. zmarła Joanna Pasztaleniec-Jarzyńska, przewodnicząca Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich, zastępca dyr. Biblioteki Narodowej do spraw naukowych i kontaktów międzynarodowych w latach 1993-2005, członek Krajowej Rady Bibliotecznej.

Z wielkim żalem i smutkiem przyjęliśmy tę wiadomość.

Zmarła interesowała się życiem bibliofilskim w kraju, uczestniczyła w spotkaniach, wykładach i wystawach organizowanych przez Towarzystwo Bibliofilów Polskich w Warszawie. Była przyjaciółką bibliofilów.

Wiele serca i pracy poświęciła rozwojowi i modernizacji bibliotek. Nowe technologie, nowoczesne metody zarządzania – wspierała je swoją wiedzą i doświadczeniem. Od 2000 r. aktywnie współpracowała z Książnicą Cieszyńską, a w 2006 r. została członkiem Rady Programowej tej zasłużonej placówki.

Odszedł człowiek serdeczny, bezinteresowny, życzliwy.

Pozostanie w naszej pamięci i wspomnieniach.

Cezary Kozak
Prezes Towarzystwa Bibliofilów Polskich w Warszawie

Pełne informacje o życiu i przebiegu kariery zawodowej Zmarłej na stronie Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich i na stronie Książnicy Cieszyńskiej.

Prawdopodobnie niewiele osób wśród antykwariuszy oraz kolekcjonerów dawnej książki i grafiki spodziewało się, że w przeciągu kilkunastu miesięcy, a dokładnie od marca 2020 roku, cały rynek antykwaryczny zostanie wywrócony do góry nogami.

12 grudnia 2019 r. odbyło się Walne Zebranie Sprawozdawczo-Wyborcze Towarzystwa Bibliofilów Polskich w Warszawie. Wybrano nowego prezesa i członków Zarządu.

Przez piętnaście lat – trzy kadencje – Towarzystwem kierował Zarząd w składzie: prof. Edward Towpik – prezes, Mieczysław Bieleń – wiceprezes, Roman Nowoszewski – wiceprezes, Jerzy Kozłowski – sekretarz i Barbara Rogalska – skarbnik.

Nie sposób podsumować – w krótkiej relacji z przebiegu Walnego Zebrania – dokonań i osiągnięć ustępującego Zarządu Towarzystwa: wykłady, gawędy, wieczory poezji, wystawy, udział w uroczystościach zaprzyjaźnionych towarzystw i instytucji, zwiedzanie muzeów, wycieczki, to tylko część aktywnej działalności Zarządu i członków TBP. I wreszcie działalność wydawnicza, czego znamienitym owocem jest AKAPIT, ROCZNIK TOWARZYSTWA BIBLIOFILÓW POLSKICH W WARSZAWIE, którego – w latach 2006-2019 – ukazało się 10 tomów.

W skład nowego Zarządu TBP, wybranego 12 grudnia br. weszli: Cezary Kozak – prezes oraz członkowie: Barbara Rogalska, Dariusz Pawłowski, Wojciech Przyłuski, Józef Świerkocki.

Zarząd ukonstytuuje się na pierwszym zebraniu w styczniu 2020 r.

Przed nami wiele wyzwań, zobowiązań i projektów. Oprócz statutowej, bieżącej działalności Zarząd uaktywni stronę internetową, przeanalizuje listę członków i składek, przygotuje nowe formy i zakres funkcjonowania Towarzystwa do końca kadencji,  opracuje warunki przyjmowania nowych członków i – przede wszystkim –  rozpocznie przygotowania do organizacji obchodów 100. rocznicy powstania Towarzystwa Bibliofilów Polskich w Warszawie w 2021 roku – święta wszystkich bibliofilów i miłośników książki w Polsce.

ck